Θηλασμός και ελληνική πραγματικότητα

Ο μητρικός θηλασμός αποτελεί τον ιδανικότερο τρόπο διατροφής ενός βρέφους τους πρώτους έξι μήνες ζωής του. Τα πλεονεκτήματα για το παιδί και τη μητέρα που θηλάζει είναι ανεκτίμητα.

Έρευνα για τον θηλασμό

Σύμφωνα με σύγχρονες έρευνες, ο θηλασμός φαίνεται να ενισχύει τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού, προστατεύοντας από μολύνσεις του αναπνευστικού συστήματος (ασθματοειδή βρογχίτιδα, βρογχιολίτιδα) και του γαστρεντερικού συστήματος, δρώντας ανασταλτικά σε περιπτώσεις οξείας και χρόνιας μέσης ωτίτιδας, όπως και μηνιγγίτιδας, μειώνοντας τις πιθανότητες εμφάνισης χρόνιων παθήσεων όπως σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι, νόσος του Crohn, νόσος του Hodgkin, παιδική λευχαιμία , ενώ παράλληλα φαίνεται να αυξάνει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, να αυξάνει το δείκτη νοημοσύνης του παιδιού, να προάγει τη σωστή ανάπτυξη των δοντιών του και να μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης παχυσαρκίας κατά την διάρκεια της ζωής του.
Από την άλλη πλευρά, ο μητρικός θηλασμός συμβάλλει στην ταχύτερη παλινδρόμηση της μήτρας και συνεπώς στην μείωση της συχνότητας των αιμορραγιών μετά τον τοκετό, επισπεύδει τη μείωση του σωματικού βάρους και την επαναφορά του σώματος στη διάρκεια της λοχείας, ενώ παράλληλα ενισχύει την αυτοεκτίμηση των μητέρων και ενδυναμώνει το δεσμό μητέρας – παιδιού. Μακροπρόθεσμα, ο μητρικός θηλασμός φαίνεται να μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού, καρκίνου των ωοθηκών και οστεοπόρωσης.
Εντέλει, το μητρικό γάλα είναι εύπεπτο, έχει την ιδανική κατά ηλικία παιδιού περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, λίπη και πρωτεΐνες, είναι πάντα διαθέσιμο, στην κατάλληλη θερμοκρασία και δεν κοστίζει.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) και η Unicef υποστηρίζουν και προάγουν τον αποκλειστικό μητρικό θηλασμό για τους πρώτους έξι μήνες ζωής του βρέφους (χωρίς συμπλήρωμα ξένου γάλακτος, νερό, αφεψήματα και πιπίλα) και τη συνέχιση του μητρικού θηλασμού μαζί με την κατάλληλη συμπληρωματική διατροφή μέχρι την ηλικία των δύο ετών ή και επιπλέον, ενώ ο χρόνος απογαλακτισμού ορίζεται από την μητέρα και το παιδί.

Ο Θηλασμός στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα τα ποσοστά αποκλειστικού θηλασμού κατά τους πρώτους έξι μήνες ζωής του βρέφους φαίνεται να είναι πολύ χαμηλά. Από πρόσφατες μελέτες εκτιμάται ότι ο μητρικός θηλασμός στην Ελλάδα ξεκινά με ποσοστό 80% τον πρώτο μήνα, μειώνεται στο 4% το πρώτο εξάμηνο της ζωής του βρέφους και φθάνει μόλις στο 1% μετά τον πρώτο χρόνο ζωής.
Τα πολύ χαμηλά ποσοστά μητρικού θηλασμού στην Ελλάδα φαίνεται να οφείλονται κατά ένα μεγάλο μέρος στο σύγχρονο τρόπο φιλοσοφίας των επαγγελματιών υγείας και των Ελληνίδων μητέρων. Σε αρκετά μαιευτήρια τα νεογέννητα αποχωρίζονται τις μητέρες τους αμέσως μετά τη γέννησή τους και συνωστίζονται σε θαλάμους παρακολούθησης νεογνών τουλάχιστον για την πρώτη ώρα μετά τη γέννησή τους αντί να παραμένουν σε αυτές και να τοποθετούνται αμέσως στο στήθος τους, διαταράσσοντας έτσι την εγκατάσταση του πρώιμου δεσμού μητέρας – παιδιού . Συχνά σιτίζονται με υποκατάστατα μητρικού γάλακτος, καθώς ακολουθείται σταθερό ωράριο, όπως το καθορίζει το πρόγραμμα του κάθε τμήματος και όχι οι βιολογικές ανάγκες του κάθε νεογέννητου. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια δίνεται η δυνατότητα «συγκατοίκησης» μητέρας – παιδιού σε αρκετά μαιευτήρια, που μειώνει την πιθανότητα σίτισης με υποκατάστατα μητρικού γάλακτος. Πολύ συχνά όμως κατά την έξοδό της κάθε μητέρα θα λάβει μία συνταγή ξένου γάλακτος, ανεξάρτητα από το αν θηλάζει ή όχι, ενώ σε κάποια νοσηλευτικά ιδρύματα, δυστυχώς, εξακολουθούν να δίνουν και δείγματα ξένου γάλακτος. Αυτό που συνήθως παρατηρείται είναι οι μητέρες να αρχίζουν να χρησιμοποιούν υποκατάστατα μητρικού γάλακτος πολύ σύντομα μετά την επιστροφή τους σπίτι, με την εμφάνιση της πρώτης δυσκολίας θηλασμού, αφού υπάρχει η εύκολη λύση του έτοιμου γάλακτος, οπότε σηματοδοτείται η σταδιακή μείωση της γαλακτοφορίας και η επακόλουθη διακοπή του θηλασμού σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Τα αίτια

Τα χαμηλά ποσοστά μητρικού θηλασμού στην Ελλάδα αποτελούν ένα σύμπτωμα «κοινωνικής παθολογίας», που γίνεται αντιληπτό ολοένα και περισσότερο, καθώς μειώνεται η άγνοια των μητέρων και των επαγγελματιών υγείας πάνω σε θέματα θηλασμού. Αν και η Ελληνίδα μητέρα παρουσιάζεται ενημερωμένη για τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού, φαίνεται να χειραγωγείται από μία τεράστια βιομηχανία παραγωγής κονιοποιημένου αγελαδινού γάλακτος, η οποία χρησιμοποιεί ως μέσο προώθησης και προβολής των προϊόντων της τα νοσηλευτικά ιδρύματα. Σύμφωνα με στοιχεία του Π.Ο.Υ. ο κύριος στόχος αυτών των εταιρειών είναι η συντομότερη δυνατή έναρξη σίτισης των νεογνών με υποκατάστατα μητρικού γάλακτος, η οποία οδηγεί στη σημαντική μείωση των πιθανοτήτων έναρξης και συνέχισης του μητρικού θηλασμού για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς έχει τεκμηριωθεί πως από τη στιγμή που θα ξεκινήσει η τεχνητή διατροφή του νεογνού στο νοσοκομείο, θα ακολουθηθεί η ίδια τεχνική και από τις μητέρες στο σπίτι. Κάθε εταιρεία ξοδεύει ετησίως μεγάλα ποσά για διαφήμιση, παρουσιάζοντας τα προϊόντα της ως τέλεια υποκατάστατα του μητρικού γάλακτος, ενώ ταυτόχρονα διαθέτει δωρεάν δείγματα στα νοσηλευτικά ιδρύματα συχνά με τη βοήθεια του ίδιου του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι εταιρείες παραγωγής υποκατάστατων μητρικού γάλακτος είναι οι σημαντικότεροι χρηματοδότες πολλών παιδιατρικών οργανισμών, ημερίδων, σεμιναρίων και συνεδρίων. H κατάσταση φαντάζει ακόμα χειρότερη, όταν συνειδητοποιήσει κάποιος πως από το 1995 το Υπουργείο Υγείας έχει στείλει προς όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα / μαιευτικές κλινικές την υπ’αριθμό Υ3γ/3618/9-10-95 οδηγία σύμφωνα με την οποία:
• Απαγορεύεται η παροχή στα νεογέννητα ξένου γάλακτος ή υγρών οποιασδήποτε μορφής, εκτός από μητρικό γάλα.
• Επιτρέπεται άλλο είδος τροφής μόνο σε περιπτώσεις που ο θηλασμός αντενδείκνυται για ιατρικούς λόγους και μόνο με ιατρική γνωμάτευση.
• Απαγορεύεται η δωρεάν διανομή και παρακαταθήκη υποκατάστατων του μητρικού γάλακτος στα μαιευτήρια.
Επιπρόσθετα, ελάχιστα έχει εφαρμοσθεί η Διακήρυξη Innocenti (Φλωρεντία 1990) σύμφωνα με την οποία πρέπει:
• Να ορισθεί εθνική επιτροπή μητρικού θηλασμού
• Να εφαρμόζονται στα νοσηλευτικά ιδρύματα τα 10 βήματα για επιτυχή θηλασμό
• Να εφαρμόζεται ο Διεθνής Κώδικας εμπορίας υποκατάστατων μητρικού γάλακτος
• Να εφαρμοσθεί ευεργετική νομοθεσία για τα δικαιώματα της εργαζόμενης μητέρας που θηλάζει.
Φαίνεται, λοιπόν, πόσο μεγάλος είναι ο βαθμός επιρροής των εταιρειών κονιοποιημένου γάλακτος στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως.
Από την άλλη πλευρά, η επιρροή θα ήταν μικρότερη, αν δεν υπήρχε τόσο μεγάλη έλλειψη φιλοσοφίας θηλασμού στην ελληνική κοινωνία. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες οι σημερινές Ελληνίδες γιαγιάδες στην πλειονότητα τους εμφανίζονται να μην έχουν θηλάσει, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να βοηθήσουν τις κόρες τους να θηλάσουν τα παιδιά τους, και σε αρκετές περιπτώσεις να τις αποθαρρύνουν. Επιπλέον, οι σύγχρονες μητέρες δεν έχουν καθόλου εικόνες άλλων μητέρων να θηλάζουν. Παντού γύρω τους βλέπουν βρέφη με πιπίλες που σιτίζονται με τεχνητή διατροφή.
Από την άλλη πλευρά έχει αλλάξει δραματικά ο τρόπος ζωής των σύγχρονων Ελληνίδων μητέρων. Ένας μεγάλος αριθμός μητέρων εργάζεται πλέον και εκτός σπιτιού για ολοένα και περισσότερες ώρες. Οι συνθήκες εργασίας και διαβίωσης επιβάλλουν στις γυναίκες να επιστρέφουν στην εργασία τους σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τον τοκετό. Το γεγονός αυτό από μόνο του δυσκολεύει τον αποκλειστικό θηλασμό, ο οποίος πρέπει να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα και χρειάζεται ψυχική και σωματική ηρεμία για να συνεχισθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οι σύγχρονες μητέρες έχουν πλέον τόσους πολλούς ρόλους, στους οποίους προκειμένου να ανταπεξέλθουν με επιτυχία χρειάζεται μεγάλη πειθαρχία και αυστηρός προγραμματισμός. Το πρόγραμμα που επιβάλλει το νοσοκομείο στο θηλασμό των νεογνών φαίνεται να προτιμάται από αρκετές μητέρες σε σχέση με το άστατο ωράριο σίτισης που ακολουθούν από μόνα τους τα νεογνά κατά τις πρώτες εβδομάδες ζωής τους. Ακολουθώντας τους ρυθμούς της σύγχρονης ζωής, ο θηλασμός με οριοθετημένη διάρκεια και συχνότητα, θεωρείται από πολλές μητέρες πρόδρομος μιας προγραμματισμένης ενήλικης ζωής. Αυτό που φαίνεται, όμως, να ξεχνούν είναι πως ο οργανισμός των βρεφών δεν είναι ρολόι, ακολουθεί τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης, που συχνά δεν συμπίπτουν με τους ρυθμούς της ενήλικης ζωής .
Εξαιτίας των ταχύτερων ρυθμών ζωής, φαίνεται να έχει αλλάξει τελείως και η στάση ζωής των σύγχρονων Ελληνίδων. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται όλο και πιο έντονα η τάση του να κάνουμε τα πράγματα πιο εύκολα, πιο γρήγορα, πιο ανώδυνα, χωρίς να αναλογιζόμαστε τις μακροπρόθεσμες συνέπειες στην σωματική και ψυχική υγεία των μητέρων, των παιδιών και των οικογενειών γενικότερα. Συχνά προτιμάται η σίτιση των βρεφών με ξένο γάλα που γίνεται γρηγορότερα, όχι απαραίτητα από τη μητέρα και χωρίς τις δυσκολίες που μπορεί να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια του αποκλειστικού θηλασμού.
Οι μητέρες έχουν χάσει τη δύναμη να ελέγχουν το σώμα τους, αγνοώντας τα σήματα που το ίδιο εκπέμπει. Αντί της ιδίας, αυτοί που φαίνεται να ελέγχουν το σώμα της είναι η μητέρα της, το νοσοκομείο που θέτει τους κανόνες και το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Η ιατρικοποίηση του θηλασμού έχει καταφέρει να καταστρέψει τη γυναικεία αυτοπεποίθηση πως το σώμα της έχει την ικανότητα να λειτουργεί και να παράγει γάλα αρκετό για να θρέψει το παιδί της. Υπάρχουν συχνές αναφορές από μητέρες που λένε πως θήλασαν για μικρό χρονικό διάστημα γιατί δεν είχαν αρκετό γάλα. Ξαφνικά, το μητρικό γάλα που για αιώνες αποτελούσε αποκλειστική διατροφή για εκατομμύρια βρέφη, έπαψε να είναι αρκετό και το ξένο γάλα εμφανίζεται ως απαραίτητο συμπλήρωμα της διατροφής τους. Η εστίαση της προσοχής της μητέρας στο ρολόι προκειμένου να τηρηθούν τα ωράρια σίτισης και οι συμβουλές των ειδικών να μην εμπιστευόμαστε το σώμα μας και τη συμπεριφορά των παιδιών μας, κατάφεραν να δημιουργήσουν τα γνωστά πρότυπα θηλασμού, που οδηγούν σε μικρό χρονικό διάστημα στην τελική διακοπή του.
Τέλος, τροχοπέδη στην προώθηση του μητρικού θηλασμού αποτελεί η έλλειψη υποδομής υποστήριξης της θηλάζουσας μητέρας, τόσο κατά τη διάρκεια παραμονής της στο μαιευτήριο, όσο και μετά την επιστροφή της στο σπίτι. Υπάρχει μόνο ένα ιδιωτικό και δύο δημόσια μαιευτήρια «φιλικά για το βρέφος», όπου εφαρμόζονται τα δέκα βήματα για επιτυχή θηλασμό όπως αυτά προτάθηκαν από τον Π.Ο.Υ. και την Unicef το 1989 και μία τράπεζα μητρικού γάλακτος. Υπάρχουν λίγοι σύλλογοι προώθησης μητρικού θηλασμού, ο Σύνδεσμος Θηλασμού Ελλάδας (παράρτημα του La Leche League International) με ομάδες υποστήριξης μητέρων που θηλάζουν, η Unicef (τμήμα πληροφόρησης) με έντυπο και οπτικό υλικό για το θηλασμό, λίγοι πιστοποιημένοι σύμβουλοι γαλουχίας (IBCLC Ελλάδος), καθώς και όλο και περισσότεροι επαγγελματίες υγείας ευαισθητοποιημένοι σε θέματα θηλασμού. Εξακολουθεί όμως να υπάρχει μεγάλη έλλειψη εξειδικευμένων κέντρων και ειδικευμένου παραϊατρικού και ιατρικού προσωπικού ικανού να καλύψει τις ανάγκες των εν δυνάμει θηλαζουσών μητέρων.

Συμπεράσματα

Αναλογιζόμενοι τους ανασταλτικούς παράγοντες που σχετίζονται με τα χαμηλά ποσοστά θηλασμού στην Ελλάδα κρίνεται απαραίτητη η δράση σε επίπεδο κρατικής δέσμευσης, βελτίωσης των σχετικών παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και στήριξης μέσα στην κοινότητα.
Σε επίπεδο κρατικής δέσμευσης είναι απαραίτητη η δημιουργία μίας εθνικής επιτροπής μητρικού θηλασμού, υπεύθυνης για το σχεδιασμό και την εφαρμογή μίας εθνικής πολιτικής προαγωγής και προώθησης του μητρικού θηλασμού, ένα μέτρο που στη χώρα μας έχει αρχίσει να εφαρμόζεται. Ζωτικής σημασίας ρόλο στην εφαρμογή της πολιτικής μητρικού θηλασμού διαδραματίζει η δημιουργία πρωτοκόλλων σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα και τις υπηρεσίες υγείας και η εφαρμογή στην εντέλεια του Διεθνή Κώδικα εμπορίας υποκατάστατων μητρικού γάλακτος. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα , δεν τηρείται ο Διεθνής Κώδικας, αν και έχουν αποσταλεί στα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας οι σχετικές οδηγίες και δεν υπάρχει πουθενά στην Ελλάδα ένα πρωτόκολλο μητρικού θηλασμού που να τηρείται με συνέπεια από τους επαγγελματίες υγείας. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μεγάλης σύγχυσης στις Ελληνίδες μητέρες και τις οικογένειες τους όσον αφορά θέματα θηλασμού. Απαραίτητη, επίσης, κρίνεται η ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας, των πολιτικών, των μετόχων και των μάνατζερ των οργανισμών υγείας για τις πολιτικές και τη νομοθεσία που στηρίζουν τον μητρικό θηλασμό. Τέλος, πολύ σημαντική για την προώθηση του μητρικού θηλασμού στην Ελλάδα θεωρείται η εφαρμογή της ευεργετικής νομοθεσίας για τα δικαιώματα της εργαζόμενης θηλάζουσας μητέρας.
Σε επίπεδο βελτίωσης των υπηρεσιών υγείας κρίνεται απαραίτητη η εφαρμογή των δέκα βημάτων για επιτυχή θηλασμό σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας, όπως αυτά έχουν ορισθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τη UNICEF (πίνακας 1), καθώς και η παροχή τεχνικής βοήθειας για την ανάπτυξη της «φιλικής για το βρέφος» φροντίδας σε αυτά. Θα πρέπει, επίσης, να γίνουν αλλαγές στην περιγεννητική φροντίδα που να προωθούν τον μητρικό θηλασμό. Τέτοιες αλλαγές είναι :
• Να μη δίνεται νάρκωση στη μητέρα για τη συρραφή της περινεοτομίας, αλλά να γίνεται τοπική αναισθησία.
• Για την προγραμματισμένη καισαρική τομή να γίνεται επισκληρίδιος αναισθησία και όχι γενική νάρκωση.
• Να αφήνεται το νεογνό, αμέσως μετά τον τοκετό, για μια ώρα γυμνό πάνω στο στήθος της μητέρας του, σκεπασμένο με μια ζεστή πετσέτα. Στη θέση αυτή θερμορρυθμίζεται ιδανικά και έχει την ευκαιρία να αρχίσει το θηλασμό αμέσως μετά τον τοκετό, γεγονός που δρα ευεργετικά στην εδραίωση και διάρκεια του θηλασμού.
Για την προώθηση του μητρικού θηλασμού χρειάζονται, όμως, και σημαντικές αλλαγές στην εκπαίδευση του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού, σε θεωρητικά και τεχνικά θέματα θηλασμού, προκειμένου να μπορούν να αντιμετωπίσουν και ειδικές περιπτώσεις μητέρων και βρεφών, ενώ κρίνεται απαραίτητη η συνεχής επιμόρφωσή του. Σε αυτή τη βάση θεωρείται επιβεβλημένη η αναθεώρηση της διδασκόμενης ύλης των σχολών επαγγελμάτων υγείας, συμπεριλαμβάνοντας ως μάθημα την ανάπτυξη δεξιοτήτων μητρικού θηλασμού. Με αυτό τον τρόπο το μελλοντικό προσωπικό των οργανισμών υγείας θα μπορεί να στηρίζει τις βελτιωμένες πρακτικές μητρικού θηλασμού σε όλα τα επίπεδα.
Σε επίπεδο κοινοτικής υποστήριξης κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία κοινοτικών κέντρων παροχής κοινωνικής στήριξης και ιατρικής φροντίδας στις θηλάζουσες μητέρες και στις οικογένειες τους. Έρευνες έχουν δείξει πως οι περισσότερες μητέρες εγκαταλείπουν το θηλασμό στη διάρκεια των πρώτων 13 εβδομάδων. Ουσιαστικά, λοιπόν, χρειάζονται κάποιον στον οποίο να μπορούν να απευθυνθούν μετά την επιστροφή τους στο σπίτι. Τέλος, θα πρέπει να δημιουργηθούν προγράμματα ενημέρωσης και προώθησης του μητρικού θηλασμού στο πλαίσιο της κοινότητας, όπως σε σχολεία, κέντρα νεότητας, γυναικείους συλλόγους, ως μέρος της προσπάθειας αλλαγής της ελληνικής κουλτούρας στα ζητήματα του μητρικού θηλασμού.
Συμπερασματικά, η Ελλάδα εμφανίζει παγκοσμίως από τα χαμηλότερα ποσοστά μητρικού θηλασμού μετά τον πρώτο μηνά ζωής, παρά την λήψη υποστηρικτικών μέτρων για την προώθηση του θηλασμού από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Φαίνεται, όμως, πως καμία από τις σχετικές οδηγίες και διακηρύξεις δεν εφαρμόζονται επιτυχώς στη χώρα μας. Αναζητώντας κανείς τις αιτίες καταλήγει στον σύγχρονο τρόπο ζωής και στην εμφανή έλλειψη κουλτούρας θηλασμού στην ελληνική κοινωνία. Οι σύγχρονες συνθήκες ζωής όπου οι ρυθμοί είναι ταχύτατοι, τα ωράρια εργασίας εξαντλητικά, ο ελεύθερος χρόνος ελάχιστος, τα προγράμματα άκρως αυστηρά και οι άνθρωποι όσο ποτέ άλλοτε απομακρυσμένοι από τη φύση, δεν ευνοούν την προαγωγή του μητρικού θηλασμού. Η κατάσταση επιδεινώνεται επιπλέον σε μια κοινωνία με έλλειψη κουλτούρας θηλασμού, όπου για δεκαετίες η πλειοψηφία των γυναικών δεν θηλάζει, υπάρχει έλλειψη κέντρων υποστήριξης θηλασμού, προσωπικού ειδικευμένου στο θηλασμό και νομοθεσίας που στηρίζει τις θηλάζουσες μητέρες, ενώ παράλληλα δεν εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις και ο Διεθνής Κώδικας περί εμπορίας υποκατάστατων γάλακτος.
Κρίνεται, λοιπόν, απαραίτητη η λήψη και η εφαρμογή μέτρων σε επίπεδο κοινότητας – οικογένειας προκειμένου να καλλιεργηθεί από τη νεαρή ηλικία η ιδέα του μητρικού θηλασμού και να υποστηριχθεί από τους αρμόδιους φορείς. Παράλληλα, είναι αναγκαία η συνεχιζόμενη εκπαίδευση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού σε θέματα θηλασμού και η αλλαγή φιλοσοφίας της παρεχόμενης περιγεννητικής φροντίδας υπέρ του θηλασμού στα νοσηλευτικά ιδρύματα. Όλα τα μέτρα μπορούν να υλοποιηθούν ευκολότερα όταν υπάρχει και κρατική δέσμευση για την προώθηση και προαγωγή του μητρικού θηλασμού εφαρμόζοντας την ήδη υπάρχουσα νομοθεσία και δημιουργώντας νέα πλαίσια στήριξης του θηλασμού.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1. Τα δέκα βήματα για επιτυχή θηλασμό

1. Πρέπει να υπάρχει γραπτή πολιτική για το μητρικό θηλασμό και η πολιτική αυτή να ακολουθείται από όλους τους φορείς του μαιευτηρίου/νοσοκομείου.
2. Οι φορείς να εκπαιδεύονται ώστε να γίνουν ικανοί να εφαρμόσουν την πολιτική αυτή.
3. Να ενημερώνονται όλες οι μητέρες για τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού.
4. Ο θηλασμός να ξεκινήσει το πρώτο ημίωρο μετά τον τοκετό.
5. Οι μητέρες να εκπαιδεύονται στην τέχνη του θηλασμού. Σε περίπτωση πρόωρου τοκετού και αναγκαστικού αποχωρισμού από το παιδί τους, οι μητέρες να εκπαιδεύονται στη διατήρηση της γαλουχίας.
6. Στο νεογέννητο να δίνεται μόνο μητρικό γάλα, όχι άλλα υγρά, όχι συμπλήρωμα με ξένο γάλα, εκτός αν υπάρχει ειδικός ιατρικός λόγος.
7. Να εφαρμόζεται το σύστημα «rooming-in», δηλαδή το νεογέννητο να είναι μαζί με τη μητέρα του 24 ώρες το 24ωρο.
8. Ο θηλασμός να είναι χωρίς ωράριο και απεριόριστος.
9. Να μη δίνονται πιπίλες ή μπιμπερό στα παιδιά που θηλάζουν.
10. Να ιδρυθούν ομάδες υποστήριξης του μητρικού θηλασμού και μετά την έξοδο του νεογέννητου από το μαιευτήριο, στις οποίες να συμμετέχουν και μητέρες.

Πηγή: World Health Organization